.png)
Aby w pełni zrozumieć znaczenie tego dnia, musimy najpierw zadać sobie pytanie: czym właściwie jest bioróżnorodność?
Różnorodność biologiczna lub bioróżnorodność odnosi się do różnorodności żywych organizmów zamieszkujących Ziemię, a także złożonych relacji między nimi a ich środowiskiem. Bogactwo to obejmuje wszystko, od zwierząt po rośliny, od grzybów po mikroorganizmy, aż po niewielkie różnice genetyczne występujące między osobnikami tego samego gatunku. Obejmuje również różnorodność ekosystemów - lasy, jeziora, obszary rolnicze lub pustynie - każdy z własną równowagą i interakcjami między środowiskiem fizycznym a zamieszkującymi je organizmami.
Bioróżnorodność nie jest pojęciem abstrakcyjnym, ale jest obecna w glebach, które uprawiamy, w uprawach, które żywią miliardy ludzi, a także w usługach ekosystemowych, które mają fundamentalne znaczenie dla naszego życia.
Jej znaczenie jest niepodważalne: bioróżnorodność jest base życia na Ziemi. Kształtuje naturalne ekosystemy, od dżungli po pola uprawne, w których wszystkie żywe istoty zależą od siebie nawzajem, aby przetrwać, rosnąć i rozwijać się. Równowaga ta jest niezbędna dla funkcjonowania łańcuchów pokarmowych, jakości gleby, powietrza i wody oraz utrzymania podstawowych procesów naturalnych. Na przykład wzrost wielu roślin zależy od mikroorganizmów glebowych, podobnie jak owady zależą od różnych roślin jako pożywienia.
Bioróżnorodność ma również kluczowe znaczenie dla ludzi: ponad 80% naszej diety pochodzi z roślin, a szacuje się, że 40% nowoczesnych leków pochodzi z natury i tradycyjnej wiedzy.
Szczególnie dobrym przykładem ilustrującym znaczenie bioróżnorodności są zapylacze, takie jak pszczoły. Prawie 90% dzikich gatunków roślin i ponad 75% upraw spożywczych zależy od zapylania. Bez zapylaczy ekosystemy załamałyby się, a wraz z nimi nasze bezpieczeństwo żywnościowe. Dlatego ochrona pszczół jest nie tylko imperatywem ekologicznym, ale także ekonomicznym i zdrowotnym: w Unii Europejskiej ich wkład w rolnictwo szacuje się na 15 miliardów euro rocznie.
Dlatego różnorodność biologiczna to nie tylko kwestia ochrony, ale także odporności i dobrostanu. Za każdym razem, gdy ekosystem ulega degradacji, czy to poprzez wylesianie, intensywne praktyki rolnicze czy zmiany klimatu, zdrowie zamieszkujących go gatunków, w tym naszych, jest zagrożone. W zglobalizowanym świecie przekłada się to również na zwiększone ryzyko chorób zakaźnych między zwierzętami i ludźmi. Różnorodność biologiczna jest zatem dobrem wspólnym, a jej utrata wpływa na nas wszystkich.
I właśnie dlatego, że kluczowe jest zrozumienie, czym jest różnorodność biologiczna i dlaczego odgrywa ona istotną rolę dla życia na Ziemi, musimy inwestować w edukację i świadomość społeczną. Mając na uwadze ten cel, Organizacja Narodów Zjednoczonych ogłosiła 22 maja Światowym Dniem Różnorodności Biologicznej, dniem poświęconym refleksji, świadomości i działaniom na rzecz ochrony naturalnej równowagi, od której jesteśmy zależni. W tym samym duchu, 20 maja jest Światowym Dniem Pszczół, aby przypomnieć nam o kluczowej roli tych zapylaczy w ekosystemach i rolnictwie oraz podnieść świadomość na temat zagrożeń dla nich, takich jak stosowanie pestycydów, utrata siedlisk i zmiany klimatu. Te dwie daty przypominają nam, że ochrona bioróżnorodności oznacza ochronę naszej przyszłości.
Różnorodność biologiczna zanika w bezprecedensowym tempie, a my, ludzie, jesteśmy za to głównie odpowiedzialni. Potwierdza to międzynarodowe badanie opublikowane w Nature, w którym przeanalizowano prawie 100 000 miejsc na wszystkich kontynentach. Według badania przeprowadzonego przez naukowców ze Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Nauki i Technologii Wodnej (Eawag) i Uniwersytetu w Zurychu,działalność człowieka spowodowała średni spadek liczby gatunków o 20% na obszarach, które zostały zmienione. Nie są to tylko liczby: mówimy o zniknięciu gadów, płazów, ssaków i owadów, upadku całych ekosystemów i zniszczeniu naturalnych sieci, które są base naszego codziennego życia.
Pięć głównych czynników tego kryzysu jest dobrze znanych: niszczenie siedlisk, nadmierna eksploatacja zasobów, zmiany klimatu, gatunki inwazyjne i zanieczyszczenie. U podstaw wielu z tych czynników leży intensywne rolnictwo, które poprzez masowe stosowanie pestycydów i nawozów oraz poleganie na monokulturach, pozbawia pola życia i zubaża gleby.
Konsekwencje tego zjawiska wykraczają jednak daleko poza środowisko naturalne i mają bezpośredni wpływ na nasze zdrowie, gospodarkę i bezpieczeństwo. Kiedy znikają kluczowe gatunki, takie jak zapylacze, zagrożona jest produkcja żywności. Degradacja ekosystemów przyspiesza rozprzestrzenianie się chorób, w tym chorób odzwierzęcych, tj. chorób przenoszonych między zwierzętami a ludźmi. Utrata różnorodności biologicznej zwiększa również koszty dostępu do wody pitnej, osłabia naturalne bariery chroniące przed ekstremalnymi zjawiskami, takimi jak powodzie i susze, a także utrudnia rozwój nowych leków: pamiętajmy, że 40% leków, które obecnie posiadamy, pochodzi z natury.
Według Organizacji Narodów Zjednoczonych jeden na cztery gatunki może być zagrożony wyginięciem w nadchodzących dziesięcioleciach. Jest to nie tylko problem środowiskowy, ale także społeczny i gospodarczy, który zagraża dobrobytowi całych pokoleń. Powstrzymanie tej straty nie jest opcją, ale pilną koniecznością.
W obliczu alarmującej utraty różnorodności biologicznej istnieje pilna potrzeba opracowania globalnych rozwiązań, które nie tylko powstrzymają szkody, ale także aktywnie przywrócą ekosystemy. Najskuteczniejsze strategie obejmują ochronę kluczowych siedlisk, odbudowę ekologiczną, zmniejszenie zanieczyszczenia, kontrolowanie gatunków inwazyjnych, a przede wszystkim przekształcenie modelu rolnictwa.
Rolnictwo odgrywa kluczową rolę: jest zarówno głównym zagrożeniem dla różnorodności biologicznej, jak i wielką szansą na jej ochronę. Promowanie bardziej zrównoważonych systemów rolniczych, które ograniczają stosowanie chemikaliów, dywersyfikują uprawy, chronią glebę i promują korytarze ekologiczne, może odwrócić wiele z obecnych szkód.
W tym kontekście technologie cyfrowe i narzędzia monitorowania promują rolnictwo bardziej przyjazne dla środowiska. Rzeczywiście, platformy takie jak xFarm już teraz umożliwiają rolnikom monitorowanie, analizowanie i optymalizowanie każdego etapu procesu rolniczego, od zużycia wody i nawozów po zarządzanie glebą, uprawami i różnorodnością biologiczną.
Ciągła ocena praktyk rolniczych dostarcza dogłębnych informacji nie tylko na temat gleby i warunków produkcji, ale także różnorodności biologicznej i jej wpływu na resztę ekosystemu. Te cyfrowe rozwiązania nie tylko pomagają przestrzegać przepisów dotyczących ochrony środowiska, ale także promująrolnictwo regeneracyjne oparte na wiedzy i zapobieganiu.
Chociaż różnorodność biologiczną trudno jest określić ilościowo za pomocą pojedynczego parametru, wskaźniki takie jak bogactwo lub liczebność gatunków oraz poziomy zagrożenia mają kluczowe znaczenie dla kierowania polityką publiczną i decyzjami biznesowymi.
W ramach swojego zaangażowania w rolnictwo bardziej przyjazne bioróżnorodności, xFarmTechnologies opracowuje specjalny moduł do oceny wpływu działalności rolniczej na bioróżnorodność. Umożliwi to użytkownikom pomiar, monitorowanie i optymalizację kluczowych praktyk, ułatwiając podejmowanie decyzji w oparciu o kontekst. Te innowacje technologiczne torują drogę dla nowego sposobu rolnictwa: rolnictwa, które nie tylko produkuje, ale także chroni.
Jak przypomina UNESCO,"bioróżnorodność jest żywą tkanką naszej planety, podtrzymującą ludzki dobrobyt w teraźniejszości i przyszłości. Jej ochrona nie jest wyborem, ale pilną koniecznością w obliczu wielu kryzysów, przed którymi stoimy".
Obchody takich dni jak 22 maja to coś więcej niż symboliczny gest: to okazja do refleksji, informowania i działania. Tylko dzięki wspólnym wysiłkom rządów, firm, rolników i obywateli możemy chronić to wspólne dziedzictwo i zapewnić zrównoważoną przyszłość dla wszystkich.
W tej podróży badania naukowe i rozwój technologiczny są kluczowymi sprzymierzeńcami. Pomagają nam lepiej zrozumieć ekosystemy, identyfikować pojawiające się zagrożenia i opracowywać skuteczne strategie ochrony i odbudowy. Narzędzia takie jak teledetekcja, sztuczna inteligencja i biotechnologia stosowane w badaniach gleby i różnorodności biologicznej otwierają nowe możliwości działania z precyzją i dalekowzrocznością.
Tylko poprzez połączenie wiedzy i działania możemy osiągnąć prawdziwą równowagę między produkcją a ochroną środowiska.
https://press.un.org/en/2024/sgsm22215.doc.htm
https://www.nri.org/latest/news/2024/world-bee-day-how-we-are-helping-protect-the-worlds-pollinators
https://epthinktank.eu/2024/05/20/world-bee-day-2024-we-all-depend-on-bees/
https://blog.mdpi.com/2024/05/22/international-day-for-biological-diversity/
https://www.unesco.org/en/days/biological-diversity
.svg)
