Późne przymrozki: rok upraw rolnych zniszczony w kilka godzin

Późne przymrozki nie wybaczają i w krótkim czasie mogą spowodować poważne szkody w uprawach, a w przypadku roślin drzewiastych – nawet trwałe. Straty w plonach mogą być znaczące. Niestety, ze względu na zmiany klimatu, tego typu zjawiska zdarzają się coraz częściej. Czy można się przed nimi bronić? Jak chronić rośliny? Przyjrzyjmy się zarówno tradycyjnym, jak i nowoczesnym metodom ochrony, dostępnym dla rolników.

Przymrozek to nagły spadek temperatury powietrza poniżej 0°C, utrzymujący się przez kilka godzin. Określenie „późny” oznacza, że występuje w porze roku, kiedy normalnie nie powinien mieć miejsca lub zdarza się bardzo rzadko.

Dlaczego dochodzi do przymrozków?

Przymrozki można podzielić na kilka typów, w zależności od ich przyczyny:

• Przymrozki adwekcyjne : powstają w wyniku napływu mas zimnego powietrza, które powodują spadek temperatury poniżej 0°C. Jeśli chłodne powietrze pochodzi z północno-wschodniej Europy, mówimy o adwekcji synoptycznej. Jeśli przymrozek powstaje w wyniku napływu zimnego powietrza z gór lub pagórków, jest to przymrozek lokalny.

• Przymrozki radiacyjne: spowodowane są utratą ciepła przez powierzchnię ziemi, co prowadzi do ochłodzenia przylegającego powietrza. Im bardziej suche i spokojne powietrze, tym szybciej się ochładza – dlatego takie przymrozki występują przy bezchmurnym niebie i braku wiatru.

• Przymrozki mieszane: powstają w wyniku połączenia obu powyższych mechanizmów.  

Czy przymrozki są problemem w rolnictwie?

Nie zawsze. Jeśli występują w okresie spoczynku roślin, czyli zimą, nie stanowią większego zagrożenia. Rośliny wykształciły mechanizmy obronne, takie jak zwiększenie stężenia soli w komórkach, co obniża temperaturę ich zamarzania. Zjawisko to nazywa się obniżeniem punktu krzepnięcia i jest podobne do działania soli sypanej na oblodzone drogi.

Dlaczego późne przymrozki są groźne?

Problemem są przymrozki wiosenne, gdy rośliny już wznowiły wegetację i nie są przygotowane na mróz. Zamarznięcie wody w komórkach powoduje ich pękanie i może całkowicie zniszczyć plony na cały rok.

Jak zapobiegać skutkom późnych przymrozków?

Ponieważ warunków pogodowych nie da się kontrolować, kluczowe znaczenie ma profilaktyka. Istnieje kilka metod ochrony upraw przed późnymi przymrozkami. Jeśli zostaną zastosowane na czas, mogą uratować plony:

• Rozpalanie ognisk lub świec przeciwmrozowych wzdłuż rzędów upraw w celu ogrzania powietrza. Jest to metoda spektakularna, ale mało wygodna i nieekologiczna.

• Użycie wentylatorów, które pomagają wymieszać powietrze i zapobiec gromadzeniu się zimnego powietrza przy gruncie.

• Nawadnianie antyprzymrozkowe: polega na opryskiwaniu roślin wodą przez cały czas trwania przymrozku. Wykorzystuje się tu zjawisko fizyczne: podczas zmiany stanu skupienia z wody na lód uwalnia się ciepło utajone, utrzymując temperaturę na poziomie 0°C i chroniąc delikatne części roślin przed większym chłodem. Aby metoda była skuteczna, nawadnianie musi trwać przez cały okres przymrozku.

Jak xFarm pomaga zapobiegać późnym przymrozkom?

xFarm może pomóc przewidzieć wystąpienie przymrozków, umożliwiając wczesne wdrożenie środków ochronnych.

Dzięki Modułowi alertów w aplikacji możliwe jest ustawienie niestandardowych powiadomień ostrzegających o krytycznych warunkach atmosferycznych. Na przykład można skonfigurować alert, który uruchomi się, gdy temperatura spadnie poniżej 0°C na dłużej niż dwie godziny. W takim przypadku system wyśle SMS z ostrzeżeniem w czasie rzeczywistym, umożliwiając natychmiastowe podjęcie działań zapobiegawczych.  

Dane do monitorowania warunków pogodowych mogą pochodzić z klasycznych stacji meteorologicznych, ale szczególnie przydatny jest czujnik temperatury mokrego termometru. Ten parametr dostarcza bardziej precyzyjnych informacji o temperaturze, jaką mogą osiągnąć powierzchnie narażone na mróz, takie jak gleba czy rośliny.

Dodatkowo, Moduł Agrometeo zapewnia dokładne prognozy pogody, które pomagają przewidzieć wystąpienie przymrozków i odpowiednio wcześnie podjąć działania ochronne.

‍