.png)
Zrównoważony rozwój staje się tematem coraz bardziej złożonym i wieloaspektowym, co sprawia, że trudno go w pełni zrozumieć i opisać. Aby móc mówić o nim z pełnym zrozumieniem, są niezbędne odpowiednie kompetencje oraz znajomość właściwej terminologii. Właśnie dlatego postanowiliśmy opracować „Słowniczek zrównoważonego rozwoju”. Ponieważ terminów jest wiele, zdecydowaliśmy się podzielić słowniczek na kilka części. Dziś omówimy podstawowe pojęcia dotyczące zrównoważonego rozwoju.
Porozumienie podpisane przez 194 kraje oraz Unię Europejską, którego celem jest ograniczenie globalnego ocieplenia do poziomu poniżej 2°C i dążenie do zatrzymania wzrostu temperatury na poziomie 1,5°C, aby uniknąć poważnych skutków zmian klimatu. Co pięć lat państwa są zobowiązane do wyznaczania nowych celów w zakresie działań klimatycznych, stopniowo zwiększając poziom swoich starań.
Więcej informacji: https://www.europarl.europa.eu/topics/en/article/20191115STO66603/eu-and-the-paris-agreement-towards-climate-neutrality
Paliwo roślinne otrzymywane z biomasy, najczęściej z surowców rolniczych. Są to głównie kukurydza, pszenica, buraki cukrowe oraz trzcina cukrowa.
Cykl węglowy to proces, w którym węgiel krąży między atmosferą, oceanami, glebą, roślinami i zwierzętami. Ten naturalny obieg ma kluczowe znaczenie dla regulacji klimatu na Ziemi, ponieważ węgiel może występować w różnych formach – na przykład jako CO₂ w powietrzu lub jako węglany w osadach.
Międzynarodowy traktat ustanowiony w 1992 roku podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro, którego celem jest zapobieganie „niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji” w system klimatyczny. Skupia niemal wszystkie kraje świata i stanowi podstawę globalnej współpracy w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatu.
Coroczny szczyt organizowany przez Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), podczas którego państwa uczestniczące negocjują porozumienia mające na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. Na przykład podczas COP w Paryżu w 2015 roku podpisano Porozumienie paryskie – ważny międzynarodowy traktat klimatyczny.
Dwutlenek węgla to gaz cieplarniany powstający zarówno w sposób naturalny, jak i w wyniku działalności człowieka, zwłaszcza podczas spalania paliw kopalnych (ropy naftowej, węgla, gazu ziemnego). Jest głównym czynnikiem powodującym globalne ocieplenie, ponieważ zatrzymuje ciepło w atmosferze. Ograniczenie emisji CO₂ jest kluczowe dla powstrzymania zmian klimatu.
Określenie odnoszące się do globalnego stanu zagrożenia klimatycznego spowodowanego działalnością człowieka, taką jak spalanie paliw kopalnych, wylesianie czy intensywne rolnictwo. Do jego skutków należą wzrost temperatury, ekstremalne zjawiska pogodowe, topnienie lodowców i zakwaszenie oceanów.
Wylesianie to niszczenie lasów spowodowane głównie ekspansją rolnictwa, hodowlą zwierząt, pozyskiwaniem drewna oraz rozwojem urbanistycznym. Oprócz zmniejszania bioróżnorodności, wylesianie przyczynia się do zmian klimatu, ponieważ lasy odgrywają istotną rolę w łagodzeniu skutków zmian klimatu – pochłaniają CO₂ i produkują tlen.
Proces degradacji gleby prowadzący do utraty żyzności gleby, a w konsekwencji również pokrywy roślinnej, zarówno naturalnej, jak i uprawnej. Jest wynikiem połączenia różnych czynników, w tym zmian klimatu, wylesiania oraz niezrównoważonych praktyk rolniczych. Stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego i dostępu do wody w wielu regionach świata.
Model gospodarczy promujący efektywne wykorzystanie zasobów poprzez ograniczenie ilości odpadów, ponowne wykorzystanie, naprawę i recykling produktów. W przeciwieństwie do gospodarki linearnej (weź – wyprodukuj – wyrzuć), gospodarka o obiegu zamkniętym dąży do jak najdłuższego utrzymania wartości materiałów i produktów.
Gospodarka dążąca do zrównoważonego rozwoju poprzez zmniejszanie ryzyka środowiskowego i wpływu na ekosystemy. W zielonej gospodarce wzrost ekonomiczny idzie w parze z ochroną środowiska, poprawą dobrostanu ludzi i sprawiedliwością społeczną.
Zbiór praktyk i technologii zmniejszających zużycie energii przy zachowaniu lub poprawie wydajności systemów. Obejmuje m.in. redukcję strat energii, stosowanie energooszczędnych urządzeń, odnawialne źródła energii i termoizolację budynków.
Emisje dwutlenku węgla (CO₂), metanu (CH₄) i podtlenku azotu (N₂O), generowane głównie przez działalność człowieka, w tym rolnictwo i hodowlę zwierząt. Emisje pochodzą głównie ze stosowania nawozów chemicznych oraz produkcji zwierzęcej.
Energia pozyskiwana ze źródeł, które naturalnie się odnawiają i mają mniejszy wpływ na środowisko niż paliwa kopalne. Przykładami są: energia słoneczna, wiatrowa, wodna i geotermalna. Ich wykorzystanie ma kluczowe znaczenie dla ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i walki ze zmianami klimatu.
Agencja ONZ zajmująca się bezpieczeństwem żywnościowym oraz promowaniem zrównoważonych praktyk rolniczych na całym świecie.
System produkcji i dystrybucji, który ogranicza liczbę pośredników między rolnikiem a konsumentem końcowym. Promuje zakup produktów lokalnych i zmniejszenie emisji związanych z transportem.
Ruch, który podkreśla znaczenie równości w polityce klimatycznej, uznając, że zmiany klimatyczne w nieproporcjonalny sposób dotykają najbardziej wrażliwe społeczności - takie jak ludność krajów rozwijających się - które najmniej przyczyniły się do problemu, ale najbardziej odczuwają jego skutki.
Grupa dwudziestu państw o największych gospodarkach świata, spotykająca się w celu omawiania globalnych kwestii gospodarczych, w tym zmian klimatycznych i polityki środowiskowej. Ich decyzje mają istotny wpływ na globalne strategie klimatyczne.
Wpływ działalności lub projektu na środowisko naturalne. Może być pozytywny lub negatywny i obejmuje takie aspekty jak: zanieczyszczenie powietrza i wody, utrata bioróżnorodności, zużycie zasobów naturalnych i produkcja odpadów. Ocena oddziaływania na środowisko jest kluczowa dla zarządzania i ograniczania jego negatywnych skutków dla planety.
Dotyczy wpływu na środowisko wynikającego z użytkowania technologii cyfrowych, takich jak energia zużywana przez serwery przechowujące dane czy cykl życia urządzeń elektronicznych. Obejmuje także produkcję odpadów elektronicznych i związane z tym zanieczyszczenia.
Wskaźnik mierzący wpływ działalności człowieka na środowisko. Przedstawiany jest jako ilość zasobów naturalnych potrzebnych do utrzymania naszego stylu życia, w tym produkcji rolnej.
Termin oznaczający przejmowanie dużych obszarów ziemi przez rządy lub prywatne firmy, często w krajach rozwijających się. Takie działania mogą naruszać prawa lokalnych społeczności, prowadząc do utraty dostępu do zasobów naturalnych oraz przyczyniając się do problemów takich jak wylesianie i brak bezpieczeństwa żywnościowego.
Termin odnosi się do krajów mających dużą część światowej bioróżnorodności. Kraje takie jak Brazylia czy Indonezja mają wyjątkowo bogate i zróżnicowane ekosystemy, które są jednak często zagrożone działalnością człowieka - taką jak wylesianie i eksploatacja zasobów naturalnych.
W kontekście klimatycznym łagodzenie oznacza działania mające na celu ograniczenie lub zapobieganie emisjom gazów cieplarnianych, co przyczynia się do spowolnienia zmian klimatu. Strategie łagodzenia obejmują stosowanie odnawialnych źródeł energii, poprawę efektywności energetycznej oraz zalesianie.
Międzynarodowe porozumienie przyjęte w 1997 roku, zobowiązujące kraje uprzemysłowione do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Było to pierwsze tego rodzaju porozumienie, które utorowało drogę kolejnym traktatom, takim jak Porozumienie paryskie z 2015 roku.
Wzrost średniej temperatury na Ziemi, spowodowany głównie zwiększonym stężeniem gazów cieplarnianych w atmosferze w wyniku działalności człowieka. Prowadzi do ekstremalnych zjawisk pogodowych, topnienia lodowców i podnoszenia się poziomu mórz.
Stan, w którym wszystkie osoby mają w każdej chwili fizyczny, społeczny i ekonomiczny dostęp do wystarczającej ilości bezpiecznej i pożywnej żywności, pozwalającej zaspokoić potrzeby oraz preferencje żywieniowe - umożliwiającej prowadzenie zdrowego i aktywnego życia.
.svg)
